باشگاه خبرنگاران پویا؛ اقتباس از آثار برجسته یکی از رازهای موفقیت سینمای جهان است؛ از "پدرخوانده" تا "سکوت بره‌ها". اما چرا سینمای ایران با وجود گنجینه‌ای از ادبیات کهن، از این ظرفیت غافل مانده و به جای آثار عمیق، به فیلم‌های سطحی گیشه‌پسند روی آورده است؟ در این گزارش، نگاهی به معدود اقتباس‌های موفق ایرانی و دلایل این فاصله داریم.
با نگاهی به موفق‌ترین فیلم‌های جهان، به این موضوع می‌رسیم که غالب اینها آثار اقتباسی از رمان،شعر، داستان یا افسانه‌ها هستند که فیلم‌سازان و فیلم‌نامه‌نویسان در دنیا به آنها توجه می‌کند.
بر خلاف سه گانه‌هایی که از آثار مختلف تولید می‌شوند و دچار افت و خیز هستند مجموعه فیلم‌های پدر خوانده از کتاب ماریو پوزو شامل این قاعده نشدند، اقتباس تا این حد می‌تواند کامل و دقیق انجام شود که حتی مخاطبان، این اثر را از نسخه بازسازی شده به یاد بیاورند نه منبع اصلی که از آن برداشت شده است.
از دیگر آثار مطرح که به این شکل ساخته شده‌اند می‌توان از سکوت بره‌ها، کشتن مرغ مقلد، اینک آخرالزمان و .... یاد کرد.
آثار اقتباسی به شکلی در کشورهای مطرح حوزه فیلم و سینما تولید می‌شود (بر خلاف کشور ما)، که در آنها قانون حق کپی رایت کاملا رعایت می‌شود.
با اینکه داستان‌های طنز و آموزنده زیادی در ادبیات کهن خود داریم که عبید زاکانی ، ابن یمین ، سعدی و... آنها را نوشته‌اند اما همچنان شاهد طنزهای بی سر و تهی در سینمای ایران هستیم. طنزهایی که اگر درست ساخته شود می‌تواند به این وظیفه سینما عمل کند که حرف‌ها و نقدهایی که جامعه دارد و در رسانه ملی گفته نمی‌شود در پرده سینما زده شود اما در عوض به موارد سطحی و مسخره کردن ایدئولوژی دهه 60 پرداخته می‌شود که هیچ دردی از کسی دوا نمی‌کند.
از معدود آثار اقتباسی ایرانی که منبع آن نیز ایرانی باشند می‌توان به لیست زیر اشاره کرد:
1-تنگسیر/امیر نادری: این فیلم در سال 1352 بر اساس اولین رمان صادق چوبک ساخته شد.
داستان تنگسیر به زائر محمد می پردازد که به دنبال آن است که حق خود را از کسانی که مال و ثروت او را از بین برده‌اند پس بگیرد، این داستان بر اساس واقعیت بوده و حتی در کتاب شلوارهای وصله دار رسول پرویزی به شکل یک داستان کوتاه نوشته شده است.
2-شازده احتجاب/بهمن فرمان آرا: این فیلم از رمان هوشنگ گلشیری برداشت شده است که در آن به خاطرات یک شاهزاده قاجار می پردازد، در این فیلم سعی کرده اند مثل داستان اصلی آن وفادار به متن روایت بوده و از رفت و برگشت های داستانی استفاده کرده اند.
3-گاو خونی/بهروز افخمی: این فیلم از رمان جعفر مدرس صادقی برداشت شده است که داستان جوانی است که خاطرات پدر فوت شده‌اش، او را تا مرز پریشان حالی می‌برد، اتفاقی که احتمالا خیلی از ما آن را در روزهای تلخ زندگی کردیم و همزاد پنداری با شخصیت اصلی آن سخت نخواهد بود.
این آثار متاسفانه اینقدر انگشت شمار هستند که با کمی جست و جو در اینترنت بتوانید چند مورد دیگر هم به آنها اضافه کنید.
شاید بتوان گفت از جمله دلایل عدم توجه به ادبیات کهن و اقتباس‌های خوب، تنبلی فیلم نامه‌نویسان و طرح‌های گیشه‌ای باشد.
پایان پیام/