باشگاه خبرنگاران پویا؛ دونالد ترامپ در اقدامی قابل پیش‌بینی، دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) را به‌دلیل صادرکردن قرار بازداشت برای بنیامین نتانیاهو تحریم کرد.
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی، تحریم‌هایی را علیه دادگاه کیفری بین‌المللی به‌دلیل تحقیقات این دادگاه درباره اسرائیل، که یکی از متحدان نزدیک ایالات متحده است، اعمال کرد.
ایالات متحده و اسرائیل نه عضو این دادگاه هستند و نه آن را به‌رسمیت می‌شناسند. این دادگاه حکم بازداشت نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، را به‌اتهام جنایات جنگی علیه غیرنظامیان در غزه محکوم کرده است. اسرائیل در واکنش به حمله حماس در 7 اکتبر در غزه بیش از 40 هزار نفر را کشت و بیش از 100 هزار نفر را نیز مجروح کرد، سازمان بهداشت غزه اعلام کرده است که احتمال دارد بیش از 10 هزار نفر نیز بعد از دو سال جنگ و کشتار زیر هزاران تُن آوار به‌جامانده از ساختمان‌های تخریب‌شده به‌دست اسرائیل باشد.
وقتی متحد همیشگی وارد میدان می‌شود
فرمانی که ترامپ روز پنجشنبه امضا کرد، دادگاه کیفری بین‌المللی را به‌دلیل انجام اقدامات غیرقانونی و بی‌اساس علیه آمریکا و متحد نزدیک این کشور یعنی اسرائیل متهم و ادعا می‌کند که این دادگاه با صدور احکام بازداشت بی‌اساس علیه نتانیاهو و وزیر دفاع سابق اسرائیل، یوآو گالانت، سوءاستفاده از قدرت کرده است، در این فرمان آمده است: "دادگاه کیفری بین‌المللی هیچ صلاحیتی بر ایالات متحده یا اسرائیل ندارد."، همچنین اشاره شده است که اقدامات این دادگاه علیه این دو کشور "یک سابقه خطرناک" ایجاد کرده است.
این اقدام ترامپ هم‌زمان با سفر نتانیاهو به واشنگتن صورت گرفت. نتانیاهو و ترامپ روز سه‌شنبه در کاخ سفید دیدار کردند و نخست وزیر اسرائیل بخشی از روز پنجشنبه را به ملاقات با قانون‌گذاران در کنگره آمریکا اختصاص داد.
این فرمان اعلام می‌کند که ایالات متحده "عواقبی ملموس و قابل‌توجه" برای افراد مسئول در دادگاه کیفری بین‌المللی در نظر خواهد گرفت، این اقدامات ممکن است شامل مسدود کردن دارایی‌ها و ممنوعیت ورود مقامات، کارکنان و بستگان آن‌ها به ایالات متحده باشد.
تبعات و واکنش‌ها به فرمان ترامپ
فعالان حقوق بشر هشدار داده‌اند که تحریم مقامات این دادگاه می‌تواند تأثیر منفی گسترده‌ای داشته باشد و با منافع ایالات متحده در سایر مناطق درگیری که دادگاه در حال تحقیق در مورد آن‌هاست، مغایرت داشته باشد.
چارلی هوگل، وکیل پروژه امنیت ملی اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا در واکنش به تحریم دادگاه توسط آقای ترامپ گفت: قربانیان نقض حقوق بشر در سراسر جهان زمانی که هیچ راه دیگری برای دادخواهی ندارند، به دادگاه کیفری بین‌المللی مراجعه می‌کنند و فرمان اجرایی رئیس‌جمهور تحقق عدالت را برای آن‌ها دشوارتر خواهد کرد.
هوگل اضافه کرد که این فرمان "هم به پاسخگویی و هم به آزادی بیان حمله می‌کند."
سارا یگر، مدیر دفتر واشنگتن دیده‌بان حقوق بشر، در مصاحبه‌ای پیش از اعلام این تصمیم گفت: "شما می‌توانید با دادگاه و شیوه عملکرد آن مخالف باشید، اما این اقدام فراتر از حد تصور است."
آمریکا و دادگاه از گذشته تا حال
آمریکا و رژیم اسرائیل عضو دادگاه کیفری بین‌المللی نیستند در حالی که این دادگاه 124 عضو دارد. آمریکا همراه با متحد همیشگی خود همواره نسبت به این دادگاه بدبین بوده، زیرا احتمال می‌داده است که این دادگاه بتواند مقامات آمریکایی را محاکمه کند.
یک قانون تصویب‌شده در سال 2002 به وزارت دفاع آمریکا اجازه می‌دهد هر آمریکایی یا متحد آمریکا را که توسط این دادگاه بازداشت شده باشد، آزاد کند. در سال 2020، ترامپ تحریم‌هایی را علیه فاتو بنسودا، دادستان ارشد وقت دادگاه، به‌دلیل تصمیم او برای آغاز تحقیقات درباره جنایات جنگی تمام طرف‌های درگیر، از جمله آمریکا، در افغانستان اعمال کرد.
با این حال، این تحریم‌ها تحت دولت جو بایدن لغو شد و ایالات متحده شروع به همکاری محدود با دادگاه کرد، به‌ویژه پس از اینکه کریم خان، دادستان ارشد فعلی، در سال 2023 رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، را به جنایات جنگی در اوکراین متهم کرد.
سناتور لیندسی گراهام، جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی، نقش مهمی در این تغییر رویکرد داشت. او جلساتی را بین خان و قانون‌گذاران جمهوری‌خواه در واشنگتن، نیویورک و اروپا ترتیب داد، اما اکنون احساس می‌کند که خان به او خیانت کرده است و متعهد شده است که دادگاه و همچنین اقتصاد هر کشوری را که سعی کند حکم بازداشت نتانیاهو را اجرا کند، از بین ببرد. گراهام در مصاحبه‌ای در دسامبر گفت: این یک دادگاه سرکش و نمایشی است، برخی جاها وجود دارند که دادگاه کاملاً منطقی به‌نظر می‌رسد. روسیه یک دولت شکست‌خورده است؛ مردم آنجا از پنجره‌ها بیرون انداخته می‌شوند، اما هرگز در بدترین کابوس‌هایم تصور نمی‌کردم که آن‌ها (دادگاه کیفری بین‌المللی) به اسرائیل حمله کنند، کشوری که یکی از مستقل‌ترین سیستم‌های قضایی روی زمین را دارد.
او افزود: نظریه حقوقی که علیه اسرائیل به‌کار برده‌اند، هیچ محدودیتی ندارد و ما هدف بعدی خواهیم بود
بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا این احکام بازداشت را ننگ‌آور خوانده است و مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، دادگاه را به تعصب ضدیهودی متهم کرده است.
هرگونه تحریم می‌تواند دادگاه را فلج کند، زیرا سفر بازرسان آن را دشوار می‌کند و دسترسی به فناوری‌های آمریکایی برای حفظ شواهد را محدود می‌سازد. سال گذشته، این دادگاه هدف یک حمله سایبری گسترده قرار گرفت که باعث شد کارکنانش هفته‌ها به پرونده‌ها دسترسی نداشته باشند. برخی کشورهای اروپایی در حال مقابله با این تصمیم هستند. هلند در بیانیه‌ای در اواخر سال گذشته از سایر اعضای دادگاه کیفری بین‌المللی خواست "برای کاهش خطرات این تحریم‌های احتمالی همکاری کنند تا دادگاه بتواند به کار خود ادامه دهد و مأموریتش را اجرا کند."
روابط ایالات متحده با دادگاه کیفری بین‌المللی پیچیده است. آمریکا در مذاکراتی که منجر به تصویب اساسنامه رم شد؛ در سندی که این دادگاه را برای رسیدگی به شدیدترین جنایات، از جمله جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی، تأسیس کرد شرکت داشت، اما در سال 1998 به آن رأی منفی داد. بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در سال 2000 این اساسنامه را امضا کرد اما آن را برای تصویب به سنا نفرستاد. وقتی جورج دبلیو بوش در سال 2001 رئیس‌جمهور شد، امضای آمریکا را عملاً لغو کرد و کارزاری را برای فشار بر کشورها جهت امضای توافق‌های دوجانبه‌ای به‌راه انداخت که آن‌ها را از تحویل شهروندان آمریکایی به دادگاه منع می‌کرد.
پایان پیام/+