باشگاه خبرنگاران پویا: سیاست‌های جنجالی ترامپ در قبال کشورهای آفریقایی از جمله آفریقای جنوبی از طریق قطع کمک‌های مالی، نه‌تنها این کشورها را با بحران‌های امنیتی-اقتصادی روبرو می‌کند بلکه روند تضعیف آمریکا در برابر رقبای جهانی‌اش را تسریع می‌کند.
دو هفته پیش و در میان سیل دستورات و فرمان‌های اجرایی دونالد ترامپ، وی دستوری اجرایی مبنی بر توقف کمک‌های مالی آمریکا به آفریقای جنوبی صادر و بر مخالفتش با سیاست این کشور درباره اراضی و مطرح کردن پرونده علیه اسرائیل در دادگاه بین‌المللی دادگستری تأکید کرد.
کشور آفریقای جنوبی در فرمان اجرایی ترامپ بدون اشاره به مستندات، به «مصادره زمین» متهم شده بود؛ رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد در آفریقای جنوبی برخوردهای «بسیار بدی» با «برخی طبقات» جامعه صورت می‌گیرد.
در فرمان اجرایی ترامپ آمده است: علاوه بر این، آفریقای جنوبی مواضع تهاجمی در قبال ایالات متحده و متحدانش اتخاذ کرده است، از جمله متهم کردن اسرائیل، و نه حماس، به نسل کشی در دادگاه بین المللی دادگستری، و تقویت روابط خود با ایران برای توسعه ترتیبات تجاری، نظامی و هسته ای.
این دستور اجرایی با واکنش مقامات آفریقای جنوبی مواجه شد و وزیر خارجه این کشور در واکنش به این اقدامات از جانب ترامپ، بر اهمیت اولویت‌بخشی کشورش به ارتقای روابط با چین تاکید کرد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند سیاست های یک‌جانبه و شتاب‌زده آمریکای ترامپ در کشورهای کمتر یا در حال توسعه، موجب قدرت‌نمایی بیشتر اصلی‌ترین رقیب آمریکا، یعنی چین، در این کشورها خواهد شد و این کشورها را با مشکلاتی همچون بحران اقتصادی و تروریسم مواجه کند.
واکنش‌ها و پیامدهای احتمالی:
به گزارش اقرائات افریقیه، با اینکه سیریل رامافوزا، رئیس جمهور آفریقای جنوبی سعی دارد تأثیرات احتمالی قطع کمک‌های مالی آمریکا را کم‌اهمیت جلوه دهد، اما این تصمیم می‌تواند برای آفریقای جنوبی و قاره‌ی آفریقا خطرات جدی به همراه داشته باشد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرده که قصد دارد تمام کمک‌های مالی به آفریقای جنوبی را به حالت تعلیق درآورد تا تحقیقات درباره‌ی قانون مصادره‌ی زمین به پایان برسد.
او این قانون را «نقض جدی حقوق بشر» توصیف کرده و دولت آفریقای جنوبی را به «مصادره‌ی زمین و بدرفتاری با برخی اقشار جامعه» متهم کرده است.
مقامات دولتی و سازمان‌های جامعه‌ی مدنی در آفریقای جنوبی این ادعاها را رد کرده‌اند، به‌جز «آفری فوروم»، که گفته می‌شود پشت پرده‌ی این کمپین تبلیغاتی علیه آفریقای جنوبی قرار دارد.
بر اساس قانون مصادره‌ی زمین – که مشابه قانونی در آمریکا است – دولت می‌تواند برای اهداف عمومی، زمین‌های خصوصی را تملک کند، به‌شرطی که مالکین، غرامت عادلانه دریافت کنند.
واکنش دولت آفریقای جنوبی:
رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، «سیرل رامافوزا»، در واکنشی حساب‌شده اعلام کرد که کشورش یک «دموکراسی قانون‌محور متعهد به عدالت و برابری» است.
او همچنین تأکید کرد که به‌جز کمک‌های مالی آمریکا در زمینه‌ی مقابله با ویروس HIV و ایدز – که 17 درصد از برنامه‌ی ملی این کشور در این حوزه را پوشش می‌دهد – ایالات متحده کمک مالی قابل‌توجهی به آفریقای جنوبی ارائه نکرده است.
بااین‌حال، واقعیت متفاوت است. در سال 2024، آمریکا مبلغ 453 میلیون دلار (8.5 میلیارد راند) به آفریقای جنوبی پرداخت کرد که انتظار می‌رفت این مبلغ در سال 2025 به 439 میلیون دلار (8.2 میلیارد راند) برسد.
همچنین، آژانس توسعه‌ی بین‌المللی آمریکا (USAID) حدود 60 میلیون دلار در پروژه‌های مربوط به تغییرات اقلیمی، برابری جنسیتی، کاهش خشونت و حمایت از اصول دموکراتیک سرمایه‌گذاری کرده بود.
این مبلغ برای بسیاری از سازمان‌های غیردولتی آفریقای جنوبی، که به کمک‌های بین‌المللی متکی هستند، اهمیت زیادی دارد.
واکنش احزاب سیاسی و چالش‌های جدید:
«جان استین‌هویسن»، رهبر حزب مخالف «اتحاد دموکراتیک» (DA) و یکی از اعضای دولت وحدت ملی (GNU) آفریقای جنوبی، نسبت به این وضعیت ابراز نگرانی کرده است.
او در تاریخ 4 فوریه 2025 اعلام کرد که از دست دادن این کمک‌ها می‌تواند «فاجعه‌بار» باشد و از دولت آفریقای جنوبی خواست تا مذاکراتی را با ترامپ برای حل این بحران آغاز کند.
این تصمیم، درست یک هفته پس از آن صورت گرفت که ترامپ اعلام کرد تمام کمک‌های خارجی، به‌ویژه آن‌هایی که از طریق آژانس توسعه‌ی بین‌المللی آمریکا (USAID) تأمین می‌شوند، متوقف خواهد شد.
این تصمیم نگرانی‌های زیادی را در سطح جهانی به وجود آورده، به‌ویژه در میان کشورهای آفریقایی که سال‌ها به این کمک‌ها وابسته بوده‌اند.
اقدامات ایلان ماسک و درگیری‌های داخلی در آمریکا:
با وجود مخالفت دادگاه فدرال آمریکا، ترامپ همچنان تلاش می‌کند این سیاست را اجرا کند.او همراه با ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و اسپیس‌ایکس، خواستار کاهش هزینه‌های دولت فدرال شده است.
در این راستا، دو تن از مقامات ارشد امنیتی آژانس توسعه‌ی بین‌المللی آمریکا به دلیل جلوگیری از دسترسی تیم اجرایی جدید دولت ترامپ – که توسط ماسک اداره می‌شود – به سامانه‌های اطلاعاتی، از سمت‌های خود کنار گذاشته شدند.
به‌دنبال این اقدامات، وب‌سایت آژانس توسعه‌ی بین‌المللی آمریکا از دسترس خارج شد و دفتر مرکزی آن در واشنگتن تعطیل گردید.
در همین حال، ماسک این آژانس را یک «سازمان فاسد و غیرقابل اصلاح» توصیف کرد که باید «کاملاً تعطیل شود». ترامپ و ماسک هر دو معتقدند که کمک‌های مالی خارجی، از جمله برای آفریقای جنوبی، «هدر دادن پول» است.
تأثیرات احتمالی بر آفریقا:
طبق داده‌های وزارت امور خارجه‌ی آمریکا در سال 2022، تمام کشورهای آفریقایی به‌نوعی از کمک‌های مالی ایالات متحده بهره‌مند شده‌اند که ارزش آن بین 125 تا 500 میلیون دلار متغیر بوده است.
اگر آمریکا این کمک‌ها را به‌طور کامل یا جزئی متوقف کند، اثرات زیر را می‌توان انتظار داشت:
- کاهش رشد اقتصادی و افزایش فقر و بحران‌های انسانی در آفریقا.
- افزایش فعالیت‌های تروریستی به‌ویژه در مناطق غرب آفریقا، سومالی و موزامبیک.
- کاهش اعتماد شهروندان آفریقایی به دولت‌های خود و افزایش نارضایتی عمومی.
- تضعیف حقوق بشر و افزایش خشونت‌های داخلی.
پیامدهای جهانی و تأثیر بر آمریکا:
قطع کمک‌های آمریکا به آفریقا، فرصت را برای رقبایی مانند چین و روسیه فراهم می‌کند تا نفوذ خود را در این قاره گسترش دهند.
این امر می‌تواند منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی ایالات متحده را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود واشنگتن موقعیت خود را در بازارهای نوظهور از دست بدهد.
علاوه بر این، خروج ناگهانی آمریکا از آفریقا ممکن است امنیت داخلی این کشور را به خطر بیندازد. گروه‌های تروریستی از خلأ قدرت برای گسترش فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند، که می‌تواند به تهدیدی جدی علیه امنیت ملی آمریکا تبدیل شود.
همچنین، کاهش کمک‌های بهداشتی و بشردوستانه‌ی آمریکا می‌تواند احساس رهاشدگی و خیانت را در میان متحدان سنتی این کشور ایجاد کند و روابط دیپلماتیک را در درازمدت تضعیف کند.
در مجموع، سیاست‌های جدید ترامپ نه‌تنها چالش‌های اقتصادی و امنیتی جدیدی برای آفریقا ایجاد خواهد کرد، بلکه آمریکا را نیز در رقابت جهانی دچار مشکل می‌کند و فرصت را برای قدرت‌هایی مانند چین و روسیه فراهم می‌سازد تا جای خالی واشنگتن را در این قاره پر کنند.
پایان پیام/