باشگاه خبرنگاران پویا: یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در سفر ترامپ به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، تقویت روابط کشورهای عربی با اسرائیل و تکمیل پیمان ابراهیم خواهد بود که در این میان سوریه بسیار پررنگ‌تر خواهد بود
یکی از نقاط عطف سفر ترامپ به ریاض، سفر همزمان محمد الجولانی به عربستان و دیدار سه نفره وی، ترامپ و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی بود.
این اولین بار در 25 سال گذشته است که یک رئیس جمهور آمریکا با مقام سوری دیدار می‌کند.
به گزارش شبکه 12 رژیم صهیونیستی، طبق بیانیه کاخ سفید، ترامپ در این دیدار از الجولانی خواست که سوریه با عادی‌سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی به پیمان ابراهیم بپیوندد و همچنین فلسطینی‌های حاضر در این کشور را اخراج کند.
این درخواست پس اعلام رسمی ترامپ در کنفرانس ریاض انجام شد که در آن ترامپ از لغو تحریم‌های سوریه خبر داد؛ خبری که با موج مثبتی در سوریه همراه شد.
اما از شروط افشاشده ترامپ در اتاق گفتگو می‌توان دریافت که تنها ضمانت در برابر چک امضاشده ترامپ، تمکین الجولانی به خواسته‌های ترامپ است که تحقق مجموع آن الجولانی را دربرابر تصمیمات دشواری قرار خواهد داد.
الجولانی تا کجا پیش خواهد رفت؟
الجولانی سابق و الشرع فعلی خوش‌شانس بود که دمشق را با شلیک کمترین گلوله ممکن تسخیر کرد، امری که در سال‌های 2011-2014 برای آنها به یک کابوس تبدیل شد.
با اعلام کنترل دولت تا زمان انتخابات توسط الجولانی و چینش کابینه توسط او، وی تلاش خود را برای تقویت مناسبات با کشورهای عربی تقویت کرد و از طرف مقابل نیز رقابت میان ترکیه و محور غرب‌گرای جهان عرب برای تقویت نفوذ در دمشق شدت گرفت.
سفر ترامپ به ریاض و برنامه مفرح وی برای سوری‌ها نیز بخشی از تلاش عربستان برای بازگشت به متن تحولات سوریه پس از سقوط اسد است.
با این حال، جولانی تا به حال همچون کودکی مطیع، دنباله‌روی برادران بزرگتر خود بوده و با وجود به دست آوردن پاداش لغو تحریم توسط ترامپ هنوز با چالش‌های اساسی همچون توسعه سوریه، حفظ تمامیت ارضی کشور و توافق با گروه‌های مسلح دیگر دست به گریبان است.
با این مسائل ترامپ پس از اعلام لغو تحریم‌ها، پنج شرط را به الجولانی گوشزد کرد:
- امضا کردن توافق ابراهیم برای عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل.
- درخواست از تمام نیروهای خارجی برای ترک سوریه.
- اخراج گروه‌های فلسطینی مسلح از سوریه.
- کمک به ایالات متحده برای جلوگیری از بازگشت داعش به سوریه.
- پذیرش مسئولیت مراکز بازداشت داعش در شمال شرقی سوریه
جولانی می‌داند که ترامپ با نگاه تاجرمسلکانه خود مسئله لغو تحریم‌ها را مطرح کرده و اگرچه اعتبار اعلام این خبر در ریاض به محمد بن سلمان رسید تا با خنده‌های مشفقانه در دل سوری‌ها جای باز کند اما ضمانت اجرای این وعده شیرین ولیعهد سعودی نخواهد بود، بلکه این امر در گرو تحقق شروط ترامپ است.
جولانی پیشتر با عدم اقدام دربرابر حملات اسرائیل به خاک سوریه و پالس‌های مثبت در جریان مصاحبه ها سعی کرد که خود را مردی عمل‌گرا در برابر رابطه با اسرائیل برای بهبود وضعیت کشورش نشان دهد؛ با این وجود واکنش صهیونیست‌ها به این سیگنال‌ها تاکنون چیزی جز تهدیدات به نفوذ بیشتر در خاک سوریه نبوده است.
حتی ترکیه که حامی اصلی تحریرالشام در سقوط اسد و بعد از آن به شمار می‌آید تاکنون موفق به جلب موافقت اسرائیل برای استقرار در سوریه به جای ایران و روسیه نشده است.
اسرائیل و سوریه: تل‌آویو از جان دمشق چه می‌خواهد؟
سوریه سال‌ها یگانه پرچمدار مقاومت و مبارزه با اسرائیل در میان کشورهای عربی بود و به پشتوانه حمایت‌های خاندان اسد بود که بسیاری از گروه های فلسطینی و لبنانی در دهه‌های 1970 تا 2000 توانستند با اسرائیل مبارزه کنند.
تزلزل در جایگاه سوریه که همزمان با ورزش بادهای بهار عربی به دمشق رخ داد این کشور را برای یک دهه و نصفی وارد جنگ داخلی خونینی کرد که دلخواه اسرائیل بود.
روند تضعیف اگرچه در گام نخست (یعنی سقوط سریع بشار اشد) ناکام ماند اما سوریه را به جولانگاه گروه‌های مختلف تبدیل کرد و زمینه را برای دخالت‌های اسرائیل به بهانه مبارزه با نفوذ ایران و حزب‌الله در این کشور فراهم کرد.
سقوط اسد و کنترل پایتخت توسط گروه تحریرالشام و محمد الجولانی (احمد الشرع)، فرصت را برای اسرائیل فراهم ساخت تا پس از آتش‌بس شکننده با حزب‌الله در مرز شمالی، خیال خود را از بابت شمال شرق خود و سوریه راحت کند.
پس از چند مرحله بمباران سنگین مراکز دفاعی سوریه، ارتش اسرائیل پیشروی خود در را در استان درعا شروع کرد و به موازات آن، حمایت خود را از شورشی‌های استان دروزی‌نشین سویدا در برابر حاکمان جدید سوریه آغاز کرد.
نقطه اوج این ماجرا وقتی بود که درگیری میان نیروهای الجولانی و دروزی‌ها به تبادل آتش در حومه دمشق و سویدا رسید و اسرائیل به بهانه حمایت از دروزی ها مناطقی از دمشق و نزدیک کاخ ریاست‌جمهوری را بمباران کند تا به حاکم جدید سوریه این پیام را بدهد که برای اهداف خود در سوریه بسیار جدی است.
صهیونیست‌ها حتی استقرار پدافندهای ترکیه در حلب و پایگاه تیفور را که روزی در دست ایرانی‌ها بود را نپذیرفتند تا کوچک‌ترین دغدغه‌ای درمورد آسمان بی‌دفاع سوریه پیدا نکنند.
اسرائیل فرصت تاریخی خود در سوریه تضعیف شده را از دست نخواهد داد و بارها اعلام کرده که برای مقابله با تهدیدات احتمالی، پایگاهی در این محدوده احداث کرده و در آن خواهد ماند.
اسرائیل امتیازاتی فراتر از عادی‌سازی را از سوریه می‌خواهد و حتی اخبار مختلفی در مورد مخالفت نتانیاهو با لغو تحریم‌های سوریه منتشر شده است.با این حال حضور اشغالگر در خاک سوریه برای آنها تهدیداتی خواهد داشت اما تاکنون دولت الجولانی راه مقاومت را از گزینه های خود کنار گذاشته است.
مسافران جدید بهشت ابراهیم
در روزهای اخیری اخباری پیرامون دیدار های غیررسمی مقامات صهیونیست و دولت جدید سوریه منتشر شده است.
روزنامه عبری «یدیعوت آحارانوت» با انتشار گزارشی فاش کرد که «عودید باسیوک»، رئیس شعبه عملیات ارتش اشغالگر و مقاماتی از شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی با مقامات ارشد وابسته به نظام فعلی سوریه در باکو، پایتخت آذربایجان، دیدار کردند.
این روزنامه توضیح داد که این دیدار به عنوان بخشی از مذاکراتی انجام شده است که توسط نهاد امنیتی رژیم اشغالگر با ترکیه در مورد وضعیت سوریه در حال برگزاری است.این دیدار تنها چند روز پس از دیدار الجولانی و ترامپ در ریاض انجام گرفته است.
این روزنامه حتی تاکید کرد که اسرائیل با «سوءظن» با رژیم جدید سوریه برخورد کرد و حتی جولانی را به قتل عام علویان و دروزی‌ها متهم کرد و حمله‌ای را در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری در دمشق انجام داد.
ترامپ همواره از پیمان ابراهیم به عنوان یکی از دستاوردهای خود یاد کرده و پس از امارات، بحرین و مراکش همواره در تلاش بوده تا سایر کشورهای مهم عربی مانند عربستان و عمان را نیز وارد این روند کند که به دلایل مختلفی تاکنون ناموفق بوده است.
سقوط اسد و جنگ لبنان، دو کشور دشمن اسرائیل را نیز به گزینه‌های جدید رئیس‌جمهور آمریکا برای این پیمان تبدیل کرده است.
سوریه به نسبت لبنان گزینه در دسترس‌تری برای آمریکاست زیرا برای بقای نظام جدید، احتیاج به تغییر در وضعیت اقتصادی دارد تا هم مشروعیت الجولانی تثبیت شود و هم خروج سوریه از محور مقاومت تکمیل شود.
با این حال پرونده‌های باز میان اسرائیل و سوریه و ابهام در تصمیمات آتی مقامات رژیم، موفقیت این برنامه را علی‌الرغم حمایت‌های به ظاهر یکپارچه جهان عرب در هاله ای از ابهام قرار می‌دهد.
پایان پیام/