باشگاه خبرنگاران پویا: نماینده ویژه چین برای افغانستان بار دیگر بر تلاشهای پکن برای به‌رسمیت شناخته‌شدن امارت اسلامی افغانستان (طالبان) به‌عنوان دولت رسمی این کشور و تلاش برای اجماع‌سازی در این موضوع تأکید کرد. فارغ از نگاه واقع‌بینانه چین به مسائل افغانستان، پکن به‌دلیل پیوندهای امنیتی ـ اقتصادی که با افغانستان دارد، نمی‌تواند نسبت به تحولات آن بی‌طرف بماند.
یوشیائویونگ نماینده ویژه چین برای افغانستان دیروز در گفتگو با طلوع نیوز، با اشاره به تلاشهای چین، از ایجاد اجماعی در جهت تعامل کشورها با امارت اسلامی افغانستان (طالبان) خبر داد.
نماینده ویژه چین برای افغانستان گفت: «درباره به‌رسمیت‌شناسی، چین نه‌تنها با افغانستان، بلکه با کشورهای همسایه و منطقه نیز در حال رایزنی است. با تلاشهای چین، کشورهای همسایه، منطقه و حکومت سرپرست افغانستان، اجماعی شکل گرفته است که جامعه جهانی باید با حکومت سرپرست در کابل وارد تعامل شود.»
این مقام چینی همچنین گفت که نگرانی برخی کشورها از حضور گروه‌هایی در افغانستان می‌تواند به روابط کابل با این کشورها آسیب بزند؛ از همین رو یونگ بر حل این مسئله تاکید دارد.
او درباره حل تنش‌ها میان کابل و اسلام‌آباد گفت که دو کشور بدون مداخله کشور سوم می‌توانند مشکلات خود را حل کنند.
این دیپلمات بر اهمیت دستیابی به اجماع در این زمینه تأکید کرد و در مورد تنش بین کابل و اسلام‌آباد نیز گفت که دو کشور باید بتوانند مشکلات خود را بدون دخالت شخص ثالث حل کنند.
یونگ همچنین تأکید کرد که افغانستان با پشت‌سر گذاشتن مشکلات، به مرکز وصل اقتصادی منطقه تبدیل شده است.
نماینده ویژه چین برای افغانستان در ادامه این گفت‌وگو اشاره کرد که تجارت میان کابل و پکن در سال 2023 میلادی نسبت به سال گذشته 125 درصد رشد داشته است.
نگاه چین به امارت اسلامی
چین از نخستین کشورهایی بود که با دولت جدید افغانستان (طالبان) وارد تعاملات دیپلماتیک شد و در این کشور سفیر منصوب کرد.
همچنین سال گذشته امارات اسلامی (طالبان) نیز سفیر خود را به چین فرستاد که استوارنامه او توسط شی جین پینگ، رئیس جمهور چین دریافت شد.
چین از زمان برقراری ارتباط با طالبان، با تمرکز بر منافع امنیتی ـ اقتصادی به‌دنبال تعامل با طالبان بوده است.
این تعامل اگرچه بر دو محور گفته‌شده استوار بوده است، اما به افزایش ظرفیت چانه‌زنی چین نیز کمک می‌کند.
چین در سالهای اخیر با حضور در پرونده‌هایی مانند میانجیگری میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان و دعوت گروه‌های فلسطینی به پکن برای میثاق مشترک، به‌دنبال ارتقای قدرت دیپلماتیک و سیاسی خود در آسیاست.
این کشور در تلاش است وظیفه‌ای را که آمریکا در دهه‌های گذشته به‌عنوان بخشی از قدرت خود در این منطقه انجام می‌داد، در سایه تقسیم و تضعیف توان آمریکا به‌عهده بگیرد.
معضلات امنیتی چین
در بعد امنیتی، چین در مرز غربی خود که اویغورنشین است معضلی مانند جریانات تجزیه‌طلب دارد (که برخی از آنها مانند جنبش اسلامی ترکستان شرقی گرایش تکفیری نیز دارند) و نگران حضور این گروه مانند گروه‌های تروریستی دیگر (مثل داعش خراسان) در افغانستان است.
جنبش اسلامی ترکستان شرقی ETIP یک جنبش تکفیری است که از نیروهای تندروی اویغور در غرب چین تشکیل شده است.
اکثر نیروهای عضو این جنبش در استان سین‌کیانگ چین حضور دارند اما حوزه فعالیت این گروه تروریستی تنها به چین خلاصه نمی‌شود و مناطقی از کشورهای افغانستان، سوریه و روسیه را شامل می‌شود.
طی درگیری‌های سالهای اخیر در استان سین‌کیانگ میان شبه‌نظامیان ETIP و نیروهای امنیتی چین و مردم چینی‌تبار نژاد هون، تا کنون هزاران نفر کشته و یا زخمی شده‌اند.
افغانستان تنها از طریق استان بدخشان در شمال شرقی این کشور با چین مرز مشترک دارد.
«جنبش اسلامی ترکستان شرقی» از سال 1990 در افغانستان مشغول به فعالیت بوده است و ارتباط قوی با فرماندهان محلی طالبان دارد.
چینی‌ها بارها در دیدارهای رسمی و غیررسمی خود با مقامات طالبان، از آنها خواسته‌اند که مانع تقویت و گسترش فعالیت‌های این گروه از طریق خاک افغانستان شوند.
همچنین چینی‌ها اقدام به برگزاری مانور نظامی مشترک با تاجیکستان، دیگر همسایه خود در مرز بدخشان کردند تا آمادگی امنیتی خود در این منطقه را افزایش دهند.
پارسال سخنگوی وزارت خارجه چین از امضای اولین تعهدنامه کتبی با دولت امارت اسلامی در توافق سه‌جانبه با این کشور و پاکستان بر سر گروه‌های تجزیه‌طلب خبر داد و اعلام کرد که کشورش فعالیت‌های «گروه‌های تروریستی مانند جنبش اسلامی ترکستان شرقی» را در خاک افغانستان تحمل نخواهد کرد.
چین در عین حال به بدرفتاری و شکنجه یک میلیون مسلمان زندانی در استان سین‌کیانگ و همچنین تحت فشار گذاشتن سکنه مسلمان این استان متهم است؛ اتهامی که پکن آن را رد می‌کند.
وجود این اتهاماتی از یک‌سو و منافع تعامل طالبان با چین از سوی دیگر، طالبان را ناگزیر به تعدیل سیاست‌های اولیه خود کرده که موجب افزایش فشار چین خصوصاً بر سر حصول توافقات اقتصادی به‌ازای حل مسائل امنیتی فی‌مابین شده است.
همکاری‌های اقتصادی
طالبان و چین در دو سال گذشته عمدتاً روابط اقتصادی گسترده داشته‌اند و بسیاری از قراردادهای بزرگ استخراج معادن از سوی طالبان با شرکت‌های چینی امضا شده است.
افغانستان می‌تواند منابع معدنی فراوانی را برای شرکت‌های چینی فراهم کند.
این کشور دارای ذخائر قابل توجه لیتیوم، طلا، ذغال‌سنگ، آهن، مس، تالک و سایر فلزهای کمیاب کنار منابع قابل توجه نفت و گاز است.
در مقابل، فروش ذخایر لیتیوم، مس و آهن افغانستان به شرکت‌های بزرگ باتری‌سازی و ساختمانی چین، به طالبان کمک می‌کند اقتصاد آسیب‌دیده‌اش را تقویت و جریان درآمدی بسیار مورد نیاز خود را ایجاد کند.
دولت طالبان همچنین از چین خواسته است به این دولت اجازه دهد بخشی از کریدور اقتصادی چین و پاکستان باشد.
این پروژه که سی‌پک نیز خوانده می‌شود (China-Pakistan Economic Corridor- CPEC) یک پروژه اتصال 62 میلیارد دلاری است که منطقه غنی از منابع سین‌کیانگ چین را به بندر گوادر پاکستان بر کرانه دریای عمان متصل می‌کند.
راهروی سی‌پک در 13 نوامبر 2016 همزمان با انتقال یک محموله چینی از طریق خشکی به بندر گوادر پاکستان برای ارسال از طریق دریا به آفریقا و غرب آسیا تا حدودی عملیاتی شد.
بقیه پروژه‌های این طرح هم سال 2017 شروع شد.
همچنین افغانستان می‌تواند در پروژه «یک کمربند، یک جاده» چین که در مسیر احیای جاده ابریشم جدید حائز اهمیت است نقش‌آفرین باشد اگرچه به‌دلیل شرایط امنیتی ضعیف، مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها و عدم مشروعیت حکومت طالبان، پروژه‌های دوطرف با چالش‌های زیادی روبه‌روست.
پایان پیام/+