باشگاه خبرنگاران پویا؛ رقابت کشورهای منطقه برای اتصال قطب‌های اقتصادی به یکدیگر، به‌نوعی به جنگ کریدورها تشبیه شده است که حضور قدرت‌های بین‌المللی برای بهره‌برداری از موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی غرب آسیا آن را تشدید کرده است.
در سال‌های اخیر، غرب آسیا تحولات پیچیده‌ای را در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی تجربه کرده است که به‌نوعی به رقابت‌های کریدوری در این منطقه انجامیده است، این رقابت‌ها تحت تأثیر قدرت‌های بزرگ جهانی و منطقه‌ای قرار دارد و به همین دلیل، نقش کلیدی ایران و موقعیت جغرافیایی آن در این معادلات اهمیت بیشتری یافته است.
تحلیلگران بر این باورند که کنترل این کریدورها نه‌تنها بر توازن قوا در غرب آسیا تأثیرگذار است، بلکه می‌تواند آینده اقتصاد جهانی و امنیت انرژی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. تحولات جهانی و منطقه‌ای از جمله تنش‌های دریای چین، بحران دریای سرخ و سقوط دولت بشار اسد در سال 2024 میلادی، در این بستر جانمایی می‌شوند.
غرب آسیا به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی خود، به یکی از مراکز رقابت‌های جهانی تبدیل شده است. کشورهای مختلفی از جمله ایالات متحده، روسیه و چین در تلاشند نفوذ خود را در این منطقه گسترش دهند. این منطقه بهعنوان شاهراه ارتباطی بین سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا شناخته می‌شود و کریدورهای حیاتی مانند تنگه هرمز، باب‌المندب و خلیج فارس را در بر می‌گیرد.
قرارگیری ایران در تقاطع راه‌های تجاری که غرب آسیا، آسیای مرکزی و آسیای جنوبی را به هم متصل می‌کند، باعث شده است موقعیت استراتژیک کشور را به یک مرکز لجستیکی بالقوه برای تجارت منطقه‌ای تبدیل کند و نقش آن را در تجارت بین‌المللی افزایش دهد.
در سال‌های اخیر، رقابت منطقه‌ای میان کشورهای ایران، امارات، ترکیه و عربستان سعودی بر سر کریدورهای تجاری و ترانزیتی شدت گرفته است. این رقابت‌ها نه‌تنها به‌دلیل اختلافات سیاسی بلکه به‌دلیل منافع اقتصادی نیز شکل گرفته است که تحولات ژئوپولیتیکی از جمله جنگ غزه و ناآرامی‌های اخیر سوریه، آتش این نبرد کریدوری را دوچندان کرده است.
امارات متحده عربی بهعنوان یک مرکز تجاری و مالی در غرب آسیا، تلاش می‌کند از طریق توسعه بنادر و فرودگاه‌های خود، به عنوان یک هاب حمل‌ونقل در منطقه شناخته شود و این کشور با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ زیرساختی در اقصی نقاط منطقه و فرامنطقه، بهدنبال افزایش نفوذ تجاری خود است، این سرمایه‌گذاری‌ها به‌نحوی است که به‌طور منظم اخبار سرمایه‌گذاری دو گروه AD port و DP port امارات در رسانه‌های منطقه‌ای منتشر می‌شود.
ترکیه نیز بهدنبال تبدیل شدن به یک کریدور اصلی برای انتقال کالاها و انرژی از شرق به غرب است و تمایل دارد بهعنوان یک پل ارتباطی میان آسیا و اروپا شناخته شود، این کشور همواره با ایران در کریدور شرق ـ غرب رقابت تنگاتنگی دارد که تنش‌های ترانزیتی اخیر را می‌توان در قالب این رقابت گنجاند.
عربستان سعودی نیز با برنامه‌های توسعه‌ای خود و افزودن سیاست نگاه به شرق و خارج شدن از اقتصاد تک‌بعدی نفتی (طرح چشم‌انداز 2030 عربستان)، بهدنبال افزایش نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در منطقه است و در بنادر خود سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی کرده است، حتی اخیراً اعلام شد که THC (نرخ خدمات بندری) کانتینری تمام بنادر عربستان صفر است که این روش دامپینگ در بازاریایی محسوب می‌شود.
ایران از یک سو با کنترل تنگه هرمز، قادر است جریان نفت و گاز به بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار دهد و در کریدور جهانی تأمین انرژی تأثیر بگذارد، از سوی دیگر، با توسعه کریدورهای زمینی و دریایی تلاش کرده است نقش خود را بهعنوان یک هاب تجاری و ترانزیتی کالا در منطقه تقویت کند که دیپلماسی اقتصادی آن در دستور کار مسئولان قرار دارد.
مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت با اشاره به نقش مؤثر کریدورها در شکل‌دهی معادلات اقتصادی و ژئوپولیتیکی و تنظیم جایگاه در نظم نوین جهانی، عنوان کرد که تمام فعالیت‌های ترانزیت کالا از مسیر ایران به‌دست توانمند بخش غیردولتی و بازرگانان کشور صورت می‌گیرد و تعامل سازنده دولت با آن‌ها، وزن ژئوپولیتیکی ایران را ارتقا خواهد داد.
باقری تصریح کرد: با توجه به آن که درآمد ترانزیت کالا از خاک کشور، دلاری یا براساس سایر ارزهای بین‌المللی است، می‌تواند مانند سایر بازارهای سرمایه به گزینه جدیدی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود.
پایان پیام/+