باشگاه خبرنگاران پویا: جاه‌طلبی‌های ترکیه تنها محدود به خاورمیانه بوده و سیاست‌های تجاری این کشور با کشور های جنوب و جنوب‌شرق آسیا بر محور تجارت تسلیحاتی در جریان است.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در راس هیئتی عالی در فاصله دهم تا سیزدهم فوریه به سه کشور مالزی ، اندونزی و پاکستان سفر کرد.
منابع رسمی ترکیه این سفرها را جزئی از ابتکار دوباره آسیا (Asia Anew Initiative) در سیاست خارجی ترکیه می‌شمارند که از سال 2019 مطرح شده و هدف اعلامی آن اولویت بخشیدن به همکاری‌های تجاری و اقتصادی با شرکای آسیایی است؛ با این‌حال، با نگاه به محتوای مذاکرات و اخبار منتشره، به‌نظر می‌رسد که صنایع تسلیحاتی ترکیه محوری‌ترین صنعت در تور آسیایی اردوغان بوده‌اند.
ترکیه در سال‌های اخیر با نقش‌آفرینی فعال در حوزه تجارت تسلیحات از اوکراین و جمهوری آذربایجان تا آفریقا به عنوان یکی از بازیگران شاخص در این حوزه در عرصه بین‌الملل شناخته شده است.
امضای 11 تفاهمنامه همکاری بین مالزی و ترکیه
یکی از رهاوردهای این سفر رسمی که پس از 6 سال انجام می‌پذیرفت، امضای 11 تفاهمنامه در حوزه‌های مختلف دفاع، صنعت، گذار انرژی، مدیریت بحران و همکاری رسانه‌ای بین ترکیه و مالزی بود و طرفین چشم انداز مورد توافق برای تجارت دوجانبه را از 5 میلیارد دلار به 10 میلیارد دلار افزایش دادند.
ترکیه و مالزی در سال 2014 توافقنامه تجارت آزاد امضا نمودند که این توافقنامه تاثیر بسزایی در رشد تجارت دو کشور به بیش از 4 میلیارد دلار در سال 2023 داشته است. در سال 2024 توافقنامه پیشین به حوزه‌های سرمایه‌گذاری، تجارت الکترونیک و خدمات نیز گسترش داده شد.
در حوزه تسلیحات، مالزی همکاری نزدیکی با ترکیه بالاخص در ناوگان دفاع دریایی دارد؛ یکی از آخرین نمونه‌های آن خریداری سه ناوچه سبک (Corvette) از ترکیه در سال گذشته بوده است که تحویل آن برای سه و سال نیم بعد برنامه ریزی شده است.
در حوزه پهپادی نیز مالزی اقدام به خرید سه فروند پهپاد «آنکا» از ترکیه نموده و مهم‌تر اینکه شرکت تولیدکننده این محصول، TAI به تازگی اقدام به تاسیس دفتری در مالزی نموده است.
تولید مشترک 90 پهپاد بین ترکیه و اندونزی
دستاورد سفر اردوغان به پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی 12 توافق مختلف در حوزه‌های تجارت، انرژی، تحصیلات عالیه و امور مذهبی بود و طرفین بر لزوم افزایش تجارت دوجانبه از رقم 1.5 میلیارد دلاری کنونی به 10 میلیارد دلار توافق نمودند.
ترکیه و اندونزی قرارداد مشارکت اقتصادی جامعی (CEPA) را در دست مذاکره دارند که در صورت تصویب نهایی می‌تواند تسهیلگر تجارت دوجانبه میان آنها باشد.
در حوزه تسلیحات، مهم‌ترین دستاورد این سفر توافق برای تاسیس شرکت مشترک تولید پهپاد میان شرکت بایکار (تولیدکننده پهپاد بیرقدار) و شرکت رپوبلیکورپ اندونزی بود که مقرر است 60 پهپاد «بیرقدار» و 9 پهپاد «آکینجی» را به صورت مشترک تولید کنند.
ترکیه و اندونزی پیشتر نیز به تولید مشترک تانک پرداخته‌اند و از طرف دیگر، جاکارتا در سال 2023 تعداد 12 پهپاد بومی «آنکا» را از ترکیه خریداری نموده که تحویل آنها در نوامبر 2025 تکمیل خواهد شد. شرکت روکتسان ترکیه نیز در حوزه موشک و دفاع موشکی با اندونزی وارد تعامل برای تجارت و تولید مشترک شده است.
دستاور سفر اردوغان به پاکستان
دستاورد سفر اردوغان به پاکستان نیز امضای 24 تفاهمنامه مختلف در حوزه‌های صنعت، هیدروکربن، انرژی تجدیدپذیر، گردشگری و... بود. باید توجه داشت که نزدیکی سیاسی پاکستان و ترکیه علیرغم تلاش‌های بسیار تاکنون ترجمان اقتصادی متناسبی پیدا نکرده است و تجارت دوجانبه این دو کشور در حدود سالانه 1.5 میلیارد دلار است.
دو کشور در سال 2023 توافقنامه تجارت ترجیحی منعقد نمودند که در مجموع تعرفه 130 محصول را برای ترکیه و 261 محصول را برای پاکستان کاهش می‌داد؛ در جریان این سفر توافق گردید که تجارت دوجانبه تا سال 2025 به 5 میلیارد دلار افزایش یابد.
در حوزه تسلیحات، پاکستان در میان کشورهای منطقه یکی از نزدیک‌ترین شرکای ترکیه است و دو کشور در حوزه‌های مختلفی همچون صنایع نظامی هوایی و دریایی با یکدیگر مشارکت کرده‌اند.
شرکت‌های مختلف ترکیه‌ای در سال‌های گذشته بروز رسانی ناوگان دریایی و هوایی پاکستان -اعم از جنگنده‌های F16 و زیردریایی‌های تهاجمی- را بر عهده داشته‌اند.
پاکستان اولین کشوری بود که برای خرید ناوچه و شناور از محصولات پروژه کشتی ملی ترکیه (MILGEM) داوطلب شد و علیرغم مشکلات عدیده مالی، در سال گذشته اقدام به خرید پهپاد آکینجی نموده است.
در جریان اکسپوی مشترک اخیر دو کشور در سال 2024، ترکیه و پاکستان از تاسیس شرکت مشترک برای توسعه جنگنده نسل پنجمی جدید TAI Kaan خبر دادند و در جریان سفر اخیر اردوغان به پاکستان نیز شرکت TAI ترکیه از افتتاح دفتر خود در پاکستان به عنوان گامی برای تقویت همکاری‌های فنی و تولیدی مشترک رونمایی کرد.
پایان پیام/