باشگاه خبرنگاران پویا؛ در سایه تضعیف یا به‌عقیده برخی کارشناسان فروپاشی هژمونی آمریکا، اتحاد قدیمی این کشور با اروپا در قالب ناتو به‌شدت متزلزل شده است و اخبار و حوادث اخیر نشان‌دهنده این است که اروپا باید به فکر جایگزینی جدی برای امنیت آینده خود باشد.
به‌اذعان بسیاری از کارشناسان، هژمونی آمریکا در نظام جهانی پس از جنگ سرد در حال فروپاشی است.
آنچه ایالات متحده را از بلوک شوروی متمایز می‌کرد، رویکرد آن به هم‌راستایی داوطلبانه بود.
کشورهای اروپایی برای تسلیم به قدرت ایالات متحده تحت فشار قرار نگرفتند؛ بلکه آزادانه انتخاب کردند که با آن هم‌راستا شوند و ایالات متحده نیز آن‌ها را به‌عنوان شرکای کوچک‌تر در حفظ نظام جهانی تحت سلطه غرب درگیر کرد.
این همکاری داوطلبانه به یک نقطه قوت برای ایالات متحده تبدیل شد که نه‌تنها بر پایه قدرت نظامی و اقتصادی، بلکه بر اساس جذابیت یک ائتلاف دموکراتیک مبتنی بر ارزش‌های مشترک و احترام متقابل بنا شده بود؛ اما این پیمان از دوران نخست ترامپ با چالش‌های جدی مواجه شد به‌گونه‌ای که امروز و در دوران جدید وی، آینده آن با ابهامات بسیاری مواجه شده است.
برخورد ترامپ با زلنسکی و اظهارات او در مورد ناتو و هزینه‌هایش فراتر از یک تلنگر برای اروپایی‌ها بوده است تا برای اعاده حیثیت و حفاظت از امنیت آینده خود به راه‌حل‌های جدی‌تری برسند.
رویکرد اول آمریکا ترامپ
در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، ایالات متحده تلاش کرد بار دیگر برای رهبری غرب را به‌ویژه از طریق حمایت از اوکراین در برابر روسیه در اختیار بگیرد.
اما رویکرد دولت کنونی، آمریکایی کمترمتعهد به ایده‌های دموکراتیک به‌نظر می‌رسد؛ سیاست «اول آمریکا» تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نشانه‌ای از افول این اصول است که با تغییر آن، ارزش نظام قدیمی رهبری آمریکایی دوباره به چشم می‌آید.
دشمنی ترامپ با اروپا
این تحول در اصول آمریکا به‌ویژه در مواجهه آن با اروپا مشهود است، جایی که اتحاد قوی فراآتلانتیک اکنون در حال تضعیف است.
ظهور قطبیت سیاسی در ایالات متحده موجب تنش‌هایی با کشورهای اروپایی شده است؛ به‌طوری که ترامپ و راست‌گرایان آمریکایی، دموکراسی‌های لیبرال اروپا را نه به‌عنوان دوستان خود، بلکه به‌عنوان دشمنان بالقوه سیاست‌های داخلی می‌بینند.
این تغییر ایدئولوژی، همراه با کاهش قدرت جهانی اروپا، که در سهم کاهنده آن از تولید ناخالص داخلی جهانی و جمعیت رو به کاهش منعکس شده، به افول شراکت فرا آتلانتیک کمک کرده است.
ضعف اروپا
در عین حال، قدرت‌های نوظهور در جنوب جهانی، مانند هند و برزیل، در حمایت از یک جهان چندقطبی فعال‌تر شده‌اند و از ناتوانی غرب در سازگاری با واقعیت‌های جدید ناامید شده‌اند.
اتحادیه اروپا، که روزگاری الگوی همکاری چندجانبه بود، اکنون با چالش‌های فزاینده‌ای روبه‌روست؛ اختلافات داخلی اروپا و ناتوانی آن در پرداختن به مسائل جهانی، مانند تغییرات اقلیمی و اصلاح تجارت بین‌الملل، آن را در برابر فشارهای خارجی آسیب‌پذیرتر کرده است.
درگیری اوکراین به یک نقطه کانونی در این نظم در حال تغییر تبدیل شده است؛ موضع اوکراین غیرقابل انعطاف بوده و خواستار شکست روسیه و عضویت در ناتوست.
اما در دولت ترامپ موضع آمریکا تغییر کرد؛ ترامپ به‌دنبال تعامل یک‌جانبه با روسیه بود که وحدت اروپا را تضعیف کرد.
اوکراین که اکنون در موقعیت ضعیفی قرار دارد، چاره‌ای جز پذیرش شرایطی که توسط ایالات متحده و روسیه تحمیل می‌شود ندارد؛ اروپا که روزگاری بازیگر کلیدی در اتحاد فراآتلانتیک بود، اکنون به بازیگری ثانویه در شکل‌دهی به نتیجه درگیری اوکراین تنزل یافته است.
وابستگی ناتو به قدرت نظامی ایالات متحده نشانه‌ای از کاهش نفوذ اروپاست و بقای اروپا به توانایی آن در حفظ یک پروژه چندجانبه بستگی دارد، زیرا این پروژه به‌عنوان الگویی متضاد با اقتدارگرایی و ملی‌گرایی عمل می‌کند.
اتحادیه اروپا، که بر پایه همکاری و ارزش‌های مشترک بنا شده است، با فشارهایی فزاینده از سوی رقبای خارجی و ملی‌گرایی و راست‌گرایی در داخل مواجه است که در تلاشند این نهاد را تضعیف کنند،
به‌ویژه، تأثیر شخصیت‌هایی مانند ترامپ و پوتین این تقسیمات را تشدید کرده است؛ به‌طوری‌که هر دو به‌دنبال جذب جنبش‌های راست ملی‌گرا در اروپا هستند.
آلمان؛ راه‌حل برون‌رفت از بحران
آلمان کلید آینده اروپا را در دست دارد؛ رهبری این کشور برای حفظ یک پاسخ متحد به چالش‌ها ضروری است و باید منافع ملی خود را با اهداف وسیع‌تر اروپایی متوازن کند.
اگر آلمان به اولویت دادن به حوزه ملی خود ادامه دهد، خطر تکه‌تکه شدن اروپا افزایش خواهد یافت.
تحلیل‌گران مدافع این ایده معتقدند برای جلوگیری از این وضعیت، آلمان باید با سخاوت رهبری کند و از اتحادیه اروپا، سیاست‌های دفاع مشترک و همکاری اقتصادی حمایت نماید.
تحول اروپا نیازمند بسیج عمومی و رهبری کاریزماتیک است که از دموکراسی، عدالت اجتماعی و امنیت حمایت کند و اطمینان حاصل نماید که اروپا همچنان به‌عنوان یک نیروی قوی جهانی باقی بماند.
پایان پیام/+