باشگاه خبرنگاران پویا: انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» به کارگردانی شیرین سوهانی و حسین ملایمی، در نود و هفتمین دوره جوایز اسکار 2025، موفق به کسب جایزه بهترین انیمیشن کوتاه شد و سومین اسکار تاریخ سینمای ایران را رقم زد. در ادامه نقد و بررسی این اثر را مشاهده خواهید کرد.
علی امیرسیافی: در خلال جشنواره فیلم کوتاه امسال، فرصتی پیدا شد برای تماشای انیمیشن «در سایه سرو»؛ فیلمی که در همان نگاه اول یک گام جلوتر از مابقی آثار بخش انیمیشن‌های کوتاه این رویداد بود.
«در سایه سرو» پیش‌از هرچیزی به چهارچوب نمادها تکیه کرده است. رویکرد مبتنی بر نمادپردازی، فضای فیلم را به سمتی سوق می‌دهد که برای دریافت معانی برساخته شده از آن، نیاز به تأمل دقیق‌تری داشته باشید. بنابراین «در سایه سرو» نه یک فیلم سطحی و صرفاً سرگرم‌کننده، بلکه فیلمی با لایه‌های چندگانه مفهومی است.
انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» حدود 20 دقیقه است و با تکنیک دوبعدی دستی و به‌صورت فریم به فریم ساخته شده است. داستان این فیلم بدون دیالوگ درباره رابطه یک پدر و دختر در یک خانواده آسیب‌دیده از دوران جنگ است؛ خانواده‌ای که در منطقه‌ای دورافتاده در کنار خلیج فارس زندگی می‌کنند و پدر که در دوران جنگ ناخدا بوده، با آسیب‌های ناشی از مصائب جنگ ایران و عراق درگیر است. ورود یک نهنگ به گل نشسته، زندگی این پدر و دختر را دگرگون می‌کند.
گزینش چنین روندی، فضای اثر را هرچه بیشتر به غالب فیلم‌های جشنواره‌ای نزدیک ساخته است. فضایی که غالب انیمشین‌های کوتاهِ سینمای ایران آن را دنبال می‌کنند.
تمامی عناصر فیلم اما در دایره روابط لطیف انسانی گنجانده شده‌اند. به همین منظور، فیلم‌ساز عناصر خشن و زمختِ بصری را کنار گذاشته و فضای لطیف و شاعرانه‌ای را به‌وسیله همان نمادها ترسیم می‌کند.
حجم‌گرایی در ساخت کاراکتر وال، فضاهای خالی در ساحل، ترکیب‌رنگی متفاوت در لباس‌های انداخته شده بر روی وال و رنگ‌های گرمِ به‌کار گرفته شده در ساحل، در ساخت این لطافت تأثیر بسزایی دارند.
متناسب با نبود رابطه‌ای استوار مابین کاراکتر پدر و دختر، فیلم‌ساز از به‌کارگیری دیالوگ برای کاراکترها دوری جُسته تا فضای سرد میان آنها را پررنگ‌تر جلوه دهد. در عوض، افکت‌های صوتی را جایگزین آن می‌کند تا فضاسازی دچار مشکل نشود.
«در سایه سرو» الگوهای درام‌نویسی را نیز به طرز خلاقانه‌ای به کار گرفته است. فراز و فرودهای داستان حساب شده به نظر آمده و عنصر تعلیق نیز در میان آنها خودنمایی می‌کند.
کسب جایزه اسکار (بهترین انیمیشن کوتاه) توسط «در سایه سرو»، اکنون نویدبخش ثمردهی زحمات چندین سالهٔ جوانان خوش‌فکر و خلاق این حوزه است. مِدیومی که بعد از گذشت تقریباً نیم‌قرن (دههٔ50؛ دوران شکل‌گیری تحولی بزرگ در انیمیشن ایران) اکنون در حال تجربه فصل جدیدی از موفقیت‌هاست.
پایان پیام/