باشگاه خبرنگاران پویا؛عهدشکنی‌های ایالات متحده آمریکا در طول تاریخ، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، تأثیرات قابل توجهی بر امنیت جهانی و روابط دیپلماتیک میان کشورها داشته است. از نقض توافقات هسته‌ای و تجاری گرفته تا خروج یکجانبه از معاهدات جهانی مانند توافق پاریس و یونسکو، ایالات متحده بارها نشان داده است که در مواقع بحرانی، حاضر است به تعهدات بین‌المللی خود پشت پا بزند.
ایالات متحده آمریکا، به عنوان یک قدرت جهانی، در عرصه بین‌الملل همواره بازیگری فعال بوده است. با این حال، این کشور در مقاطع مختلف تاریخی بارها و بارها از تعهدات خود در قبال توافقات بین‌المللی عدول کرده است. در این میان، هیچ کشوری به اندازه جمهوری اسلامی ایران از این نقض‌ها آسیب ندیده است. از دوران انقلاب اسلامی ایران تا امروز، ایالات متحده بارها نشان داده است که در مواقعی که منافع استراتژیک خود را در خطر می‌بیند، حاضر است به‌طور یکجانبه از توافقات و تعهدات بین‌المللی خود عدول کند.
در این گزارش، تلاش داریم به بررسی یکی از مهم‌ترین نمونه‌های عهدشکنی‌های آمریکا در قبال ایران و دیگر تعهدات بین‌المللی این کشور بپردازیم.
1. قطع روابط و نقض حقوق مالکیت ایران (1979)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979، روابط ایران و ایالات متحده به‌طور کامل قطع شد. یکی از اولین اقدامات ایالات متحده در این دوران، مسدود کردن دارایی‌های ایران در بانک‌های آمریکایی بود. این اقدام نه تنها نقض حقوق مالکیت دولت ایران بود، بلکه زمینه‌ساز بروز بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا در تهران شد. این بحران که 444 روز طول کشید، باعث شد که ایالات متحده برای مدت‌های طولانی نتواند در ایران نفوذ دیپلماتیک خود را برقرار کند.
2. نقض تعهدات هسته‌ای و توافقات پس از انقلاب
در طول دهه‌های پس از انقلاب اسلامی، ایالات متحده به‌طور مداوم از تعهدات خود در قبال ایران در زمینه محدودسازی برنامه هسته‌ای عدول کرد. یکی از اولین موارد مربوط به این موضوع در اواخر دهه 1980 بود. ایالات متحده در آن زمان توافقاتی با ایران در زمینه همکاری‌های هسته‌ای داشت. با این حال، این توافقات پس از مدتی به‌طور یکجانبه توسط ایالات متحده به‌دلیل تغییر سیاست‌های داخلی آمریکا لغو شد. این اقدامات آمریکا نه تنها بر روابط ایران و ایالات متحده تأثیر منفی گذاشت، بلکه منجر به توسعه بیشتر برنامه هسته‌ای ایران شد.
3. برجام و خروج یکجانبه آمریکا (2018)
اما شاید بارزترین نمونه عهدشکنی‌های آمریکا در قبال ایران، خروج این کشور از توافق هسته‌ای برجام در سال 2018 باشد. توافق هسته‌ای ایران، که در سال 2015 میان ایران و گروه 1+5 (آلمان، چین، روسیه، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده) به امضا رسید، به‌منظور محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای کاهش تحریم‌ها طراحی شده بود. این توافق مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل نیز قرار گرفت.
اما در اقدامی غیرمنتظره، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، در ماه مه 2018 اعلام کرد که آمریکا از توافق هسته‌ای خارج می‌شود. این اقدام نه تنها نقض آشکار تعهدات بین‌المللی آمریکا بود بلکه به روند دیپلماتیک و امنیت جهانی آسیب زد. از آن زمان تاکنون، ایران تحت فشار تحریم‌های اقتصادی شدید قرار گرفته است و تنش‌ها در منطقه خاورمیانه به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.
4. خروج از توافق پاریس (2017)
خروج ایالات متحده از «توافق پاریس» در سال 2017 یکی دیگر از نمونه‌های نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است. توافق پاریس که در دسامبر 2015 به‌منظور مقابله با تغییرات اقلیمی به امضا رسید، به‌ویژه برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و مهار گرمایش جهانی طراحی شده بود. اما دونالد ترامپ در سال 2017 به‌طور یکجانبه اعلام کرد که ایالات متحده از این توافق خارج می‌شود. این اقدام نه تنها با اعتراض گسترده‌ای از سوی دیگر کشورهای جهان روبه‌رو شد بلکه نشان‌دهنده رویکرد ایالات متحده به‌عنوان یک کشور بزرگ نسبت به مسائلی بود که در آینده تأثیرات جهانی به‌دنبال خواهد داشت.
5. خروج از یونسکو (2017)
سیاست‌های تک‌جانبه ایالات متحده، در کنار سیاست‌های داخلی، منجر به خروج این کشور از نهادهای بین‌المللی شده است. یکی از موارد برجسته این خروج‌ها، انصراف آمریکا از عضویت در سازمان یونسکو در سال 2017 بود. این سازمان که هدف آن ترویج صلح از طریق آموزش و فرهنگ است، در آن سال تصمیمات سیاسی خاصی را اتخاذ کرده بود که ایالات متحده را به واکنش واداشت. این خروج از یونسکو نشان داد که ایالات متحده ممکن است در برابر هر تصمیم جهانی که منافعش را در خطر ببیند، اقدام به نقض تعهدات خود کند.
6. پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد (INF) (2019)
در عرصه دیگری از عهدشکنی‌های ایالات متحده، باید به خروج این کشور از «پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد» (INF) اشاره کرد. این پیمان که در سال 1987 بین ایالات متحده و شوروی سابق به امضا رسید، هدفش کاهش و محدود کردن موشک‌های هسته‌ای میان‌برد در اروپا و آسیا بود.
در سال 2019، دولت ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده از این پیمان خارج می‌شود. این اقدام نه تنها تأثیرات منفی بر روابط ایالات متحده با روسیه و دیگر کشورهای جهان داشت بلکه موجب افزایش نگرانی‌ها درباره گسترش تسلیحات هسته‌ای در سطح جهانی شد.
7. نقض توافقات تجاری: خروج از NAFTA و TPP
در کنار نقض توافقات امنیتی و سیاسی، ایالات متحده همچنین با نقض توافقات تجاری به شهرت رسیده است. یکی از مهم‌ترین این موارد، خروج آمریکا از «معاهده تجارت آزاد شمال آمریکا» (NAFTA) در سال 2018 بود. این معاهده که میان ایالات متحده، کانادا و مکزیک به امضا رسیده بود، هدفش کاهش موانع تجاری میان سه کشور بود. با این حال، دونالد ترامپ با استناد به مزیت‌های اقتصادی خود، اعلام کرد که ایالات متحده از این توافق خارج می‌شود.
همچنین، ایالات متحده به‌طور یکجانبه از «شراکت ترانس‌پاسیفیک» (TPP) خارج شد. این اقدام نه تنها باعث ایجاد تنش در روابط تجاری با کشورهای آسیایی و اقیانوسیه شد بلکه منجر به افزایش عدم‌اعتمادی در مورد پایبندی آمریکا به توافقات تجاری بین‌المللی گردید.
نتیجه‌گیری:
عهدشکنی‌های ایالات متحده آمریکا در طول تاریخ، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، تأثیرات قابل توجهی بر امنیت جهانی و روابط دیپلماتیک میان کشورها داشته است. از نقض توافقات هسته‌ای و تجاری گرفته تا خروج یکجانبه از معاهدات جهانی مانند توافق پاریس و یونسکو، ایالات متحده بارها نشان داده است که در مواقع بحرانی، حاضر است به تعهدات بین‌المللی خود پشت پا بزند.
این رفتارها باعث افزایش بی‌اعتمادی جهانی به ایالات متحده و تضعیف جایگاه این کشور در نظام بین‌الملل شده است. در نهایت، این عهدشکنی‌ها نه تنها بر ایران بلکه بر تمام عرصه‌های جهانی اثرگذار بوده است و به‌ویژه در زمینه‌هایی همچون تغییرات اقلیمی و امنیت جهانی تهدیدات جدیدی به‌وجود آورده است.
`پایان پیام/