باشگاه خبرنگاران پویا: وزیر رفاه از عملیاتی کردن حذف یارانه ثروتمندان خبر داد،در شرایطی که معیار های وزارت رفاه برای تشخیص اقشار پردرآمد ارتباط دقیق با هم ندارد آیا دولت می تواند به طور دقیق اقشار پردرآمد را شناسایی کند؟
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، احمد میدری، در تازه‌ترین اظهارات خود درباره روند حذف یارانه نقدی دهک‌های بالای درآمدی در دولت چهاردهم، توضیحات مهمی ارائه کرد.
وی اعلام کرد که تاکنون یارانه حدود 750 هزار نفر قطع شده است که از این تعداد، 150 هزار نفر مقیم خارج از کشور بوده‌اند و مابقی نیز بر اساس شاخص‌های اقتصادی و اطلاعات درآمدی در دهک‌های بالای درآمدی قرار دارند.
جزئیات حذف یارانه و لایحه دو فوریتی برای شفاف‌سازی
میدری افزود که به منظور شفاف‌سازی نحوه اجرای این تصمیم و جلوگیری از ابهامات، لایحه‌ای دو فوریتی به دولت ارائه شده است تا پس از تصویب، به مجلس ارسال شود. این لایحه با هدف تعیین دقیق چارچوب‌ها و سازوکارهای حذف یارانه و همچنین نحوه رسیدگی به اعتراضات افراد حذف‌شده تدوین شده است.
امکان اعتراض و بازگشت یارانه با خوداظهاری صحیح
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد که افرادی که یارانه‌شان قطع شده، می‌توانند اعتراض خود را ثبت کنند. در فرآیند بررسی مجدد، اگر مشخص شود فرد زیر سقف درآمدی تعیین‌شده قرار دارد و اطلاعات ارائه‌شده صحیح بوده، یارانه وی به سرعت بازگردانده خواهد شد. این امکان به منظور حفظ عدالت اجتماعی و اطمینان از هدفمند بودن یارانه‌ها فراهم شده است.
پیامدهای ارائه اطلاعات نادرست
میدری همچنین هشدار داد که در صورت ارائه اطلاعات نادرست یا خوداظهاری غلط، پیشنهاد شده است که فرد مشمول محرومیت‌های گسترده‌تری شود؛ از جمله حذف کامل از دریافت هرگونه یارانه نقدی، وام‌های یارانه‌ای، زمین یا تسهیلات حمایتی دولت. این اقدام با هدف جلوگیری از سوءاستفاده و تضمین سلامت نظام حمایتی کشور در نظر گرفته شده است.
سیاست کلی دولت در اصلاح نظام یارانه‌ها
بر اساس سیاست‌های دولت و قانون بودجه سال 1404، حذف یارانه نقدی از دهک‌های بالای درآمدی (معمولاً دهک‌های هشتم، نهم و دهم) در دستور کار قرار دارد. معیارهای حذف شامل دارایی‌های قابل توجه مانند املاک گران‌قیمت، خودروهای لوکس، درآمدهای بالا، تراکنش‌های مالی بزرگ، اقامت یا سفرهای مکرر به خارج از کشور است. هدف اصلی این سیاست، اصابت یارانه به گروه های هدف است،البته همانطور هم که در ادامه گزارش اشاره می شود مشخص نیست معیار دولت دقیقا مسکن گران،میزان درآمد و یا خودروی لوکس است؟
معیارهای وزارت رفاه برای حذف یارنه ثروتمندان دقیق نیست
البته نکته ای که باید مد نظر قرار بگیرد مسئله نحوه ارزیابی درآمد خانوار و حذف یارانه است،در گزارشی با عنوان حذف یارانه ثروتمندان امکان پذیر است ؟ به معیارهای وزارت رفاه برای حذف یارانه اقشار ثروتمند اشاره کردیم،همچنان مشخص نیست دولت چه معیاری را برای تشخیص افراد ثروتمند دارد؟
به جز افرادی که در ایران زندگی نمی کنند و مقیم خارج از کشور هستند حذف یارانه افرادی که در ایران زندگی می کنند به نظر نمی رسد به راحتی امکان پذیر باشد، چرا که معیار های دقیقی برای این مسئله تعریف نشده است مالکیت آپارتمان به ارزش 30 میلیارد تومان و یا دریافت حقوق 30 میلیون تومانی در ماه عملا هیچ قرابتی با هم ندارند،در نتیجه دولت باید تلاش کند معیار های دقیق تر و باتوازن بیشتری برای حذف یارانه افراد در نظر بگیرد،در غیر این صورت یارانه بسیاری از افرادی که همچنان نیازمند دریافت یارانه هستند قطع می شود که موجب ایجاد نارضایتی می شود.
توازن معیارها راه حل شناسایی تشخیص ثروتمندان
البته شیوه فعلی پرداخت یارانه هم نمی تواند و نباید ادامه داده شود،چرا که دولت عملا در ایران علاوه بر تمام دهک ها به ایرانی های خارج از کشور هم یارانه پرداخت می کرد،که به نظر میر سد با توجه به وضعیتی مالی که ایرانیان خارج از کشور دارند و البته دهک پردرامد جامعه پرداخت یارانه به این اقشار عملا باعث اتلاف منابع می شود.
در نتیجه دولت باید معیاری را در نظر بگیرد که فقط منجر به قطع یارانه ثروتمندان شود،معیاری به مانند سفرهای خارجی متوالی یا مثلا در نظر گرفتن تعداد سفرهای داخلی و خارجی، که بررسی این داده های برای دولت به نظر نمی رسد کار سخت و پیچیده ای باشد.
راه های بسیار زیادی برای تشخیص اقشار پردرآمد و حذف افراد ثروتمند از یارانه بگیران وجود دارد که البته دولت باید معیار مناسب و دقیقی را در نظر بگیرد و البته نکته مهم تر آن است که توازنی میان این معیارها وجود داشته باشد.
همانطور که اشاره شد معیار های اعلام شده توسط وزارت رفاه ارتباط دقیق و مشخصی با هم ندارد مثلا خانواری که در ماه 30 میلیون درآمد دارد اما خانه ای کمتر از ارزش 30 میلیاردی دارد چه تکلیفی دارد که بر اساس اعلام وزارت رفاه خیلی مشخص نیست.