باشگاه خبرنگاران پویا؛ پیشنهاد پوتین برای مذاکره مستقیم با اوکراین در استانبول، هم‌زمان با فشارهای فزاینده غرب برای آتش‌بس 30 روزه، معادلات جنگ را وارد مرحله تازه‌ای کرده است؛ در حالی‌که ترامپ نیز از گفت‌وگوها حمایت کرده، مسکو تأکید دارد که مذاکرات نباید پوششی برای تجدید قوا و ادامه درگیری باشد.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، شامگاه پنج‌شنبه در یک سخنرانی تلویزیونی پیشنهاد برگزاری مذاکرات مستقیم با اوکراین را در استانبول مطرح کرد. این پیشنهاد در حالی ارائه شد که کشورهای غربی طرحی برای برقراری آتش‌بس 30 روزه ارائه داده و فشارهایی را بر مسکو برای پذیرش آن آغاز کرده‌اند.
پوتین اعلام کرد: «مایلیم بلافاصله، از روز پنج‌شنبه آینده، 15 مه، مذاکرات را در استانبول آغاز کنیم؛ همان‌جایی که پیش‌تر گفت‌وگوها انجام و سپس متوقف شد». او بر ضرورت برگزاری مذاکرات بدون هیچ پیش‌شرطی تأکید کرد و افزود: «ما برای گفت‌وگوهای جدی با اوکراین آمادگی داریم. هدف ما، رفع ریشه‌های درگیری و دستیابی به صلحی پایدار و بلندمدت است.»
این اظهارات پوتین تنها چند ساعت پس از سفر رهبران آلمان، فرانسه، بریتانیا و لهستان به کی‌یف و دیدار آنها با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، منتشر شد. در این دیدار، رهبران اروپایی از مسکو خواستند با برقراری آتش‌بسی 30 روزه از روز دوشنبه موافقت کند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، هشدار داد که در صورت مخالفت روسیه، تحریم‌های گسترده‌تری علیه این کشور اعمال خواهد شد.
چند ساعت پس از سخنرانی پوتین، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، در شبکه اجتماعی Truth Social نوشت که «این روز می‌تواند یک روز بالقوه عالی برای روسیه و اوکراین باشد.» او اعلام کرد که برای تحقق این گفت‌وگوها با هر دو طرف تلاش خواهد کرد و افزود: «بیایید درباره صدها هزار جان که ممکن است از این حمام خون بی‌پایان نجات یابند، فکر کنیم.»
واکنش کرملین به فشارهای غرب
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین، در واکنش به مواضع غربی‌ها اعلام کرد که روسیه در برابر هر نوع فشاری مقاومت خواهد کرد. او با اشاره به نقش کشورهای اروپایی، گفت: «اروپا به‌طور علنی در برابر روسیه قرار گرفته است.» با این حال پسکوف تأیید کرد که پوتین در اصل با ایده آتش‌بس موافق است، اما سؤالاتی درباره جزئیات آن وجود دارد که هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند.
روسیه و اوکراین از اوایل سال 2022 و آغاز تهاجم نظامی مسکو، مذاکره مستقیمی نداشته‌اند. پوتین اعلام کرد که روز یک‌شنبه با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، برای هماهنگی مذاکرات احتمالی گفت‌وگو خواهد کرد.
از سوی دیگر اوکراین طی دو ماه گذشته خواهان برقراری فوری آتش‌بسی 30 روزه شده و این موضع با حمایت متحدان اروپایی و آمریکا همراه بوده است.
با وجود این درخواست‌ها روسیه تاکنون از پذیرش کامل آتش‌بس خودداری کرده است. پوتین تأکید کرده که در اصل با وقفه 30 روزه موافق است، اما نکات فنی و سیاسی مهمی وجود دارد که باید پیش از آن بررسی شود.
او اظهار داشت که مسکو گفت‌وگو با کی‌یف را رد نکرده و اکنون تصمیم‌گیری در این‌باره بر عهده مقامات اوکراین است. وی افزود: «احتمال برقراری آتش‌بس جدید در جریان مذاکرات منتفی نیست.»
پوتین مذاکرات پیشنهادی را گامی نخست به‌سوی صلحی پایدار و درازمدت توصیف کرد، اما هشدار داد که این مذاکرات نباید به بهانه‌ای برای تجدید قوا، تجهیز دوباره ارتش اوکراین و احداث مواضع جدید دفاعی تبدیل شود. او بار دیگر بر ضرورت پرداختن به ریشه‌های اصلی درگیری، به‌ویژه گسترش ناتو به شرق، تأکید کرد.
تلاش آمریکا برای جلب رضایت روسیه
ترامپ نیز روز پنج‌شنبه در پستی جداگانه هشدار داد که در صورت شکست آتش‌بس، آمریکا و متحدانش تحریم‌های بیشتری علیه مسکو اعمال خواهند کرد. ترامپ که پایان دادن به جنگ اوکراین را از اولویت‌های دولت خود اعلام کرده، تلاش گسترده‌ای برای جلب همکاری روسیه انجام داده است. استیو ویتکوف فرستاده ویژه ترامپ، تاکنون چهار بار به روسیه سفر کرده و چندین دیدار سطح بالا میان مقامات دو کشور برگزار شده است.
با وجود ارائه برخی امتیازات کم‌سابقه به مسکو، دولت ترامپ هنوز نتوانسته رضایت روسیه برای اجرای یک آتش‌بس محدود را جلب کند؛ آتش‌بسی که می‌تواند نقطه آغاز گفت‌وگوهای گسترده‌تر برای صلح دائمی باشد. ماه گذشته مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که در صورت عدم پیشرفت محسوس، واشنگتن از مذاکرات کناره‌گیری خواهد کرد.
در همین حال، پسکوف روز شنبه در گفت‌وگو با شبکه CNN ضمن قدردانی از تلاش‌های واشنگتن، تأکید کرد: «روسیه از میانجی‌گری آمریکا سپاسگزار است، اما هرگونه تلاش برای اعمال فشار، کاملاً بی‌فایده خواهد بود.»
انتهای پیام/