در حالی گرانسازی قیمت بنزین در دولت مسعود پزشکیان در حال قطعی شدن است که اگر دولت فقط 2.6 میلیون خودروی فرسوده را از چرخه خارج و با خودروهای نو جایگزین کند، سالانه 3.2 میلیارد لیتر در مصرف بنزین صرفهجویی خواهد شد و در صورت جایگزینی با خودروهای دوگانهسوز، برقی یا هیبریدی، رقم صرفهجویی بنزین به بیش از 7 میلیارد لیتر میرسد یعنی عملا با این اقدام ساده، نه تنها ناترازی فعلی بنزین کشورمان کاملا برطرف میشود بلکه ایران دوباره به صادرکننده بنزین تبدیل میشود!
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران پویا؛ در حالیکه تنها چند سال پیش کشورمان با صادرات بیش از "6 میلیارد دلار" بنزین در زمره صادرکنندگان سوخت منطقه قرار داشت، امروز به واردکننده چند میلیارد دلاری بنزین تبدیل شده است.
مصرف روزانه بنزین در کشورمان به بیش از 134 میلیون لیتر رسیده در حالیکه ظرفیت تولید داخل حدود 120 میلیون لیتر، شکافی 14 میلیون لیتری ایجاد کرده که با واردات سالانه به ارزش تقریبی 5.5 میلیارد دلار جبران میشود.
این ناترازی سنگین، نتیجه سالها غفلت مسئولان از نوسازی ناوگان حملونقل، ممانعت از واردات خودروهای کممصرف روز دنیا و تولید خودروهای پرمصرف داخلی است؛ وضعیتی که اکنون به تهدیدی جدی برای امنیت انرژی و ثبات اقتصادی کشور تبدیل شده است.
طی سالهای اخیر بیش از نیمی از ناوگان حملونقل کشور به مرز فرسودگی رسیده و خودروهایی که باید از رده خارج میشدند، همچنان بخش عمدهای از بنزین کشور را میسوزانند.
میانگین مصرف خودروهای داخلی بیش از 12 لیتر در هر صد کیلومتر است و در برخی مدلها تا 18 لیتر نیز میرسد! در حالیکه خودروهای اقتصادی جهان کمتر از پنج لیتر مصرف دارند.
نتیجه این شکاف فنی، هدررفت میلیاردها لیتر بنزین و از دست رفتن میلیاردها دلار ارز در هر سال است.
در شرایطی که کشورهای دیگر با نوسازی ناوگان، بهرهوری سوخت را افزایش دادهاند، در ایران نوسازی خودروها به حاشیه رفته و سرمایه ملی در باک خودروهای داخلی فرسوده، دود میشود.
محمدصادق حاتمی، رئیس ستاد نوسازی ناوگان حملونقل و اسقاط خودروهای فرسوده سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، آمارهای نگرانکنندهای در اینباره ارائه کرده است.
به گفته او، تنها خودروهای فرسوده سواری و وانت سالانه 8.3 میلیارد لیتر بنزین مصرف میکنند؛ معادل 8.3 میلیارد دلار فرصت از دسترفته ارزی برای کشور!
اگر فقط 2.6 میلیون خودروی فرسوده از چرخه خارج و با خودروهای نو جایگزین شوند، سالانه 3.2 میلیارد لیتر در مصرف بنزین صرفهجویی خواهد شد و در صورت جایگزینی با خودروهای دوگانهسوز، برقی یا هیبریدی، این رقم به بیش از هفت میلیارد لیتر میرسد!
حاتمی هشدار داده در صورت تداوم روند فعلی و نبود سرمایهگذاری در طرحهای نوسازی، ناترازی بنزین میتواند تا پنج برابر افزایش یابد.
او این وضعیت را یک دو راهی سرنوشتساز توصیف کرده است؛ یا سرمایهگذاری 3.5 میلیارد دلاری در حوزه اسقاط و نوسازی ناوگان یا پرداخت بیش از 15 میلیارد دلار برای واردات بنزین طی 6 سال آینده!
از سوی دیگر، پورمحمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز صبح امروز با حضور در صحن علنی مجلس هشدار داد و گفت: سال 98، 6 میلیارد دلار بنزین صادر میکردیم اما امسال همان میزان را وارد میکنیم. این پول از نان، دارو و بنیه دفاعی مردم کم میشود.
اما این بحران، محصول یک عامل نیست. سالها سیاست خودرویی اشتباه در ممنوعیت واردات "خودروهای کممصرف، هیبریدی و برقی" و دادن بازار انحصار خودرو به خودروسازان رانتی داخلی که فاصله نجومی از رقبای جهانی خود دارند، مصرف سوخت کشور را به وضعیت فاجعه بار امروز رسانده است.
خودروهای داخلی، نهتنها از نظر فناوری جهانی، دههها عقبترند بلکه بیش از 3 برابر میانگین جهانی بنزین میسوزانند!
با این حال، همین خودروهای پرمصرف و ناایمن با قیمتهایی عرضه میشوند که در بازار جهانی میتوان با نصب بهای آنها، خودروهای کممصرف، ایمن و کاملا به روز خرید!
مردم کشورمان در عمل، هم هزینه ناکارآمدی و رانت خودروسازان داخلی را میپردازند و هم عواقب چرخه آن و اتلاف روزانه میلیونها لیتر بنزین را که دولت نمیتواند مدیریت کند، میپردازند.
وقتی رانت اقتصادی یک جریان خاص به تداوم انحصار فعلی بازار خودرو گره خورده، طبیعی است که در کشورمان شاهد هیچ اتفاق جدی در حوزه خودروهای کممصرف و برقی نخواهیم بود!
در حالیکه بسیاری از کشورها تا سال 2030 برنامه توقف تولید خودروهای بنزینی و درونسوز را دارند، مسولان امر در کشورمان همچنان درگیر منازعات «نرخ سوم بنزین»، «سهمیه جایگاه» و ... است. به جای آنکه انرژی کشور به سمت بهرهوری، فناوری نو و آیندهنگری هدایت شود، تمام انرژیها صرف توجیه ادامه وضع موجود میشود.
امروز کشورمان نه به دلیل کمبود منابع بلکه بهخاطر کمبود اراده در اجرای تصمیمات صحیح در بحران سوخت و ناترازی شدید بنزین گرفتار شده است.
تا زمانی که تصمیم اصلی یعنی حرکت بهسوی برقیسازی ناوگان خودرویی کشور اتخاذ و اجرایی نشود، نه مصرف بنزین کاهش مییابد و نه ایران بار دیگر به صادرکننده این فرآورده تبدیل خواهد شد؛ تصمیم امروز، تعیینکننده تراز انرژی فرداست.
انتهای پیام/