باشگاه خبرنگاران پویا: کاهش نیروهای آمریکایی توسط واشنگتن، چراغ سبز آن برای اصلاحات ارتش سوریه، فشار آن بر نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسریع مذاکرات و لغو تحریم‌های آن، همگی نشان دهنده تغییر سیاست ایالات متحده در سوریه است. اهداف ترامپ اکنون کاملاً واضح است؛ خروج کامل از سوریه و عراق و پایان دادن به دخالت ایالات متحده در ماموریت علیه داعش بر همین اساس است.
به گزارش المجله، این هفته، شش ماه پس از سرنگونی دولت اسد، مقامات آمریکایی اعلام کردند که 500 نیروی نظامی آمریکا از پایگاه‌های خود در سوریه خارج شده‌اند.
این نیروها ماموریت طولانی‌مدتی برای مقابله با تروریست‌های داعش در شرق سوریه داشتند و پایگاه‌های اصلی این عملیات یا به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) تحویل داده شده‌اند یا کاملاً تعطیل شده‌اند.
تام باراک، نماینده آمریکا در امور سوریه، به یک رسانه ترکیه‌ای گفت که ایالات متحده «تعداد پایگاه‌ها را از هشت به پنج، سپس به سه و در نهایت به یک کاهش داده است.» همزمان، واشنگتن از شورای دموکراتیک سوریه خواسته است تا روند مذاکرات خود با دمشق را تسریع کند تا نیروهای دموکراتیک سوریه تا پایان ماه اوت در ارتش جدید سوریه ادغام شوند.
قرار بود مذاکرات بین دمشق و نیروهای دموکراتیک در خصوص اصلاحات امنیتی یک سال طول بکشد، که بر اساس توافق مظلوم عبدی از قسد و محمدالجولانی (احمد شرع)، رئیس‌جمهور موقت سوریه در ماه مارس برنامه‌ریزی شده بود، اما به دلیل بن‌بست‌های سیاسی و نبود اجماع، اجرای آن به تعویق افتاده بود.
آمریکا همچنین تأیید کرده که به دمشق اجازه داده است تا حدود 3500 جنگجوی خارجی جهادی را در لشکر 84 ارتش سوریه ادغام کند.
این موضوع، با توجه به تردیدهای پیشین آمریکا در مورد نقش جنگجویان خارجی در وزارت دفاع دولت جدید که پیش‌تر یکی از شروط رفع تحریم‌های آمریکا بود، یک تغییر بزرگ در سیاست واشنگتن محسوب می‌شود.
جنگجویان ازبک، اویغور و چچنی سوریه که در سرکوب اعتراضات و قتل‌عام علویان در لاذقیه نیز دست داشتند به دلیل حواشی، اقدامات افراطی و سوابق منفی‌شان همواره مورد انتقاد محافل حقوق بشری بوده اند.
چشم‌ها به آینده
این سه تصمیم ، یعنی خروج نیروها، تعیین ضرب‌الاجل برای نیروهای دموکراتیک سوریه و کنار گذاشتن مخالفت با حضور جنگجویان خارجی، نه تنها بیانگر رویکرد جدید آمریکا بلکه نشان‌دهنده بی‌صبری نسبت به روند کند تشکیل دولت در سوریه است؛ این اقدامات همچنین مسیر را برای خروج کامل آمریکا از سوریه و عراق هموار می‌کند.
این تحولات پس از دیدار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با محمدالجولانی در ریاض اتفاق افتاد، جایی که توافق شد تحریم‌های آمریکا علیه سوریه پایان یابد تا دمشق فرصت بازسازی داشته باشد.
تحلیلگران این توافق را نشانه‌ای از هدف دیرینه ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه می‌دانند، به طوری که همه نشانه‌ها حاکی از عقب‌نشینی کامل تا پایان سال 2025 است.
ترامپ و تیمش پیش‌تر، به ویژه زمانی که در اکتبر 2019 در دور اول ریاست جمهوری خود دستور خروج ناگهانی از شمال شرق سوریه را صادر کرد، تصمیم به ترک خاورمیانه گرفته بودند. اما پس از برنامه‌ریزی ترکیه برای حمله به سوریه با هدف مقابله با گروه‌های مسلح کرد، از جمله نیروهای دموکراتیک سوریه که شریک اصلی آمریکا در منطقه بودند، ترامپ نیروهای آمریکایی را دوباره مستقر کرد.
ایده اینکه آمریکا نه تنها مأموریت مهم مبارزه با تروریسم بلکه شرکای منطقه‌ای خود را رها کند، باعث شد اعضای تیم ترامپ مانند برت مک‌گورک و وزیر دفاع وقت جیمز ماتیس استعفا دهند، که نهایتاً ترامپ را مجبور به تغییر تصمیم و حفظ 400 سرباز در سوریه کرد.
روند مشابه در عراق
ترامپ در کاهش نیروهای آمریکایی در عراق موفق‌تر بود.
پس از عملیات آمریکا برای ترور شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، تیم ترامپ به صورت بی‌سروصدا شروع به کاهش تعداد نیروهای آمریکایی در عراق در بهار و تابستان 2020 کرد.
حمله موشکی ایران به پایگاه عین الاسد، در واکنش به شهادت سردار سلیمانی که تلفاتی زیادی برای نظامیان آمریکا به همراه داشت، یکی از عوامل مؤثر در تصمیم خروج آمریکا بود.
همچنین، رأی پارلمان عراق در ژانویه برای لغو رسمی درخواست کمک از آمریکا، که تا آن زمان حضور نیروهای آمریکایی را توجیه می‌کرد، در این تصمیم نقش داشت.
همه‌گیری کووید-19 نیز عامل مفیدی برای حواس‌پرتی بود، چرا که آمریکا حداقل هشت پایگاه به همراه تجهیزات را به نیروهای امنیتی عراق در موقعیت‌های استراتژیک مانند کمپ تاجی و القائم منتقل کرد.
از میان 5200 سرباز آمریکایی در عراق، 2500 نفر باقی ماندند؛ دولت بایدن نیز این روند را ادامه داد و نیروهای بیشتری را از عراق خارج کرد.
سپس آمریکا رسماً ماموریت خود را از نقش رزمی به تمرکز بر توانمندسازی تغییر داد و جدول زمانی مرحله‌ای برای خروج کامل تا سال 2026 تعیین کرد که ابتدا نیروها از بغداد به اربیل، پایتخت منطقه کردستان عراق منتقل خواهند شد. تعداد محدودی مشاور آمریکایی به دعوت دولت نخست‌وزیر عراق در این کشور باقی می‌مانند.
وضعیت کنونی
سرنگونی دولت بشار اسد توسط نیروهای مخالف به رهبری گروه جهادی تحت تحریم هیئت تحریر الشام در دسامبر 2024، در هفته‌های پایانی ریاست جمهوری بایدن رخ داد و باعث تردید در واشنگتن شد.
نگرانی‌های جدیدی درباره بی‌ثباتی ایجاد شد و ترس از بازگشت داعش در شرق سوریه افزایش یافت.
در همان ماه، بایدن بیش از 1000 نیروی آمریکایی دیگر به شمال شرق سوریه اعزام کرد و تعداد نیروهای آمریکایی تا پایان سال 2024 به 2000 نفر افزایش یافت تا امنیت منطقه، حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه و جلوگیری از بازگشت داعش را تضمین کند ، موضوعی که دولت عراق نیز نسبت به آن نگران بود.
السودانی به طور محرمانه از آمریکا خواست تا خروج کامل را از 2026 به 2029 به تعویق بیندازد اما این درخواست پذیرفته نشد.
کاهش نیروهای آمریکایی، چراغ سبز واشنگتن برای اصلاحات ارتش سوریه، فشار بر نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسریع مذاکرات و رفع تحریم‌ها، همه نشان‌دهنده تغییر سیاست آمریکا در سوریه هستند.
اهداف ترامپ اکنون کاملاً روشن است: خروج کامل از سوریه و عراق و پایان دخالت آمریکا در مبارزه با داعش.
ترامپ زمان‌بندی می‌کند
با توجه به سرعت تصمیم‌گیری‌ها، به نظر می‌رسد آمریکا قصد دارد تا پایان سال جاری از سوریه و تا پایان سال آینده از عراق خارج شود.
رسیدن به توافق میان نیروهای دموکراتیک، که نیروی غالب در منطقه خودمختار شمال شرق سوریه (AANES) هستند، و دمشق برای ادغام نیروها، نه تنها اهمیت دارد بلکه ضرورت دارد، زیرا برای هر گونه خروج آمریکا و انتقال ماموریت ضد داعش حیاتی خواهد بود.
اما تنش‌های میان دولت جدید و AANES زمینه را برای سوء استفاده بازیگران مخرب مانند داعش فراهم می‌کند تا روند گذار سیاسی و اتحاد سوریه را مختل کنند.
ناظران منطقه‌ای می‌دانند اصلاحات امنیتی در سوریه پس از 14 سال درگیری و تجزیه، فرایندی زمان‌بر است و نمی‌توان آن را سریع انجام داد، اما شاید ترامپ این موضوع را درک نکند.
انتقال ماموریت ضد داعش در عراق و سوریه باید با دقت صورت گیرد، زیرا خروج شتاب‌زده بدون توجه به احتمال بازگشت تروریست‌ها، ضعف نیروهای متحد و بی‌ثباتی گسترده‌تر، می‌تواند مشکلات بیشتری به بار آورد.
انتهای پیام/